تصفیه فاضلاب صنایع دارویی یکی از مسائل مهم در حوزه حفظ محیط زیست است. صنایع دارویی به دلیل استفاده از مواد شیمیایی و فرایندهای تولید پیچیده، ممکن است فاضلاب‌های زیادی تولید کنند که شامل مواد آلی، معدنی و شیمیایی مختلفی هستند. این فاضلاب‌ها ممکن است حاوی مواد آلوده‌کننده خطرناکی مانند مواد شیمیایی سمی و داروهای تجزیه نشده باشند.

تصفیه فاضلاب صنایع دارویی از مسائل مهم و ضروری در حفاظت از محیط زیست و حفظ سلامتی انسان و حیوانات است. صنایع دارویی با تولید داروها و مواد شیمیایی، پساب‌هایی با فراگیری بالایی از مواد شیمیایی و آلاینده‌های مختلف تولید می‌کنند که در صورت رها شدن به محیط زیست، باعث آلودگی آب، هوا و خاک می‌شوند. این پساب‌ها شامل مواد شیمیایی خطرناکی مانند سرب، جیوه، روی و سیانید هستند که می‌تواند برای حیوانات و انسان‌ها خطر زیادی به دنبال داشته باشد.

برای تصفیه پساب صنایع دارویی، باید از فرآیندهای پیچیده و ابزارهای متخصص استفاده کرد. برخی از روش‌های تصفیه فاضلاب صنایع دارویی شامل استفاده از فرایندهای شیمیایی، فرایندهای بیولوژیکی، فرایندهای فیزیکی و فرایندهای ترکیبی هستند. با اجرای این روش‌های تصفیه، مواد شیمیایی و آلاینده‌های دیگر از پساب‌ها حذف شده و پساب‌های خروجی تصفیه‌شده در سطح مجاز مشخص شده قابل دفع به محیط زیست خواهد بود. به همین دلیل، تصفیه فاضلاب صنایع دارویی به عنوان یکی از اصلی‌ترین راه‌حل‌ها در جهت حفظ محیط زیست و حفاظت از سلامت انسان و حیوانات محسوب می‌شود.

صنعت دارو سازی

در صنعت داروسازی، محصولات دارویی از طریق تخمیر و سنتز آلی تولید می‌شوند. در صنایع تخمیر، محصولاتی مانند ویتامین‌ها (به ویژه B2، B12، C)، انواع آنتی‌بیوتیک‌ها، اسیدهای آلی و آنزیم‌ها تولید می‌گردند. این فرآیندها با استفاده از قارچ‌ها و باکتری‌ها در مخازن همزن بزرگ و از محلول‌های مغذی پیچیده‌ای از مواد آلی و معدنی انجام می‌شوند. در صنایعی که از روش‌های استاندارد مخلوط کردن، گلوله سازی، کپسوله کردن و بسته‌بندی برای تولید محصولات دارویی استفاده می‌کنند، از مواد خامی مانند شکر، شربت ذرت، لاکتوز، کلسیم، ژلاتین، تالک، خاک دیاتومه، الکل‌ها، گلیسیرین، آسپرین و دیگر ویتامین‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها بهره می‌برند.

صنایع دارویی بر اساس فرآیندهای تولید به پنج زیرگروه اصلی تقسیم می‌شوند:
1. کارخانه‌های تخمیر
2. کارخانه‌های سنتز مواد آلی شیمیایی
3. کارخانه‌های ترکیبی تخمیر و سنتز مواد آلی شیمیایی (عموماً واحدهای متوسط تا بزرگ)
4. کارخانه‌های استخراج محصولات طبیعی و بیولوژیکی (مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها)
5. کارخانه‌های مخلوط کردن، فرمولاسیون و تهیه مواد دارویی (مانند قرص، کپسول، محلول)

مراحل عملیات تولید

عملیات تولید به طور کلی شامل مراحل زیر است:

•  تولید دانه
• تخمیر برای افزایش زیست‌توده
• تولید متابولیت مورد نظر
•  فیلتراسیون زیست‌توده
•  تنظیم pH
•  حذف رنگ
•  استخراج محصولات نهایی با استفاده از حلال‌ها یا ستون‌های رزینی مناسب
•  تبخیر
•  فیلتراسیون
•  خشک کردن

میزان مصرف آب در صنعت داروسازی

آب به عنوان یک ماده خام حیاتی در عملیات تولید دارویی و شیمیایی استفاده می‌شود. منابع پایدار و با کیفیت بالای آب برای انواع مختلف عملیات از جمله تولید، فرآوری مواد و سرمایش ضروری هستند. در صنعت داروسازی، تصفیه آب به دسته‌های مختلف زیر تقسیم می‌شود: آب شرب، آب فرآیند، آب مصرفی تأسیسات، آب بازیافتی، فاضلاب، آب حاصل از تصفیه محصولات جانبی، آب مورد استفاده برای تصفیه بو، آب حاصل از نمک‌زدایی و آب مورد استفاده برای آبیاری.

حضور و نتیجه سمیت بقایای دارویی در محیط آبی مشکلاتی را ایجاد می‌کند. بسیاری از داروهای معمول مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و داروهای ضد سل در مقیاسی مشابه با آفت‌کش‌ها و دیگر میکروآلاینده‌های آلی استفاده می‌شوند، اما اثرات زیست‌محیطی احتمالی آن‌ها به طور دقیق بررسی نمی‌شوند. به همین دلیل، گسترش و پیامدهای حضور این ترکیبات در محیط اغلب ناشناخته و به درستی تعریف نشده است

پکیج تصفیه فاضلاب صنایع دارویی

دستگاه های تصفیه پساب صنایع دارویی عموماً شامل فرآیندهای مختلفی مانند فیلتراسیون، اکسیداسیون، نیتریفیکاسیون و هیروزیس می باشند. این دستگاه ها قادر به کاهش آلاینده های شیمیایی موجود در فاضلاب صنعتی هستند و محصولات پایانی آنها شامل آب تصفیه شده و پسماندهای جامد به دست آمده از فرآیند تصفیه می باشد. در نتیجه، استفاده از دستگاه های تصفیه پساب در صنایع دارویی می تواند به بهبود کیفیت محیط زیست و حفاظت از سلامت انسان ها کمک شایانی بکند.

همچنین، استفاده از دستگاه های تصفیه پساب دارویی می تواند به صرفه جویی در مصرف آب کمک کند. بسیاری از فرآیندهای صنعتی در صنایع دارویی نیاز به آب دارند و استفاده از دستگاه های تصفیه فاضلاب می تواند امکان بازیابی آب و استفاده مجدد آن را فراهم کند. این به معنای کاهش هزینه ها و بار مالی برای صنایع دارویی می باشد.

برای تصفیه فاضلاب صنایع دارویی، باید روش‌های پیچیده و مؤثری استفاده کرد تا مواد آلوده را از فاضلاب حذف کرده و فاضلاب پاک شده را به منابع آبیاری یا محیط طبیعی بازگرداند.

روش‌های تصفیه فاضلاب صنایع دارویی

در ادامه به برخی از روش‌های معمول برای تصفیه فاضلاب صنایع دارویی اشاره می‌کنم:

• پیش‌ تصفیه فیزیکی

این مرحله شامل فرآیندهایی مانند جداسازی جامدات بزرگ، فیلتراسیون و رسوب‌گیری است. این فرآیندها به منظور حذف ذرات جامد و مواد آلی خام از فاضلاب استفاده می‌شوند.

• تصفیه بیولوژیکی

در این مرحله، میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها برای تجزیه مواد آلوده در فاضلاب استفاده می‌شوند. فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی مانند بیوفیلتراسیون، فعال‌شناسی و لجن‌زدایی بیولوژیکی استفاده می‌شوند.

• تصفیه شیمیایی

در برخی موارد، روش‌های شیمیایی می‌توانند برای حذف مواد آلوده‌کننده از فاضلاب استفاده شوند. فرآیندهایی مانند کندانسیون، فعال‌کربن، نانوفیلتراسیون و اکسیداسیون شیمیایی می‌توانند به عنوان روش‌های تصفیه شیمیایی مورد استفاده قرار بگیرند.

• تصفیه پساب

پس از عبور فاضلاب از مراحل تصفیه، پساب تولید شده باید مطابق با استانداردهای محیط زیستی مشخص، تصفیه شده و از نظر کیفیت مناسب باشد. در این مرحله، روش‌های مانند اکسیداسیون متقابل، فیلتراسیون تکیه‌برداری، ممبرین و اشعه فرابنفش استفاده می‌شوند.

فرآیندهای تصفیه پساب

فرآیند تصفیه پساب معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. پیش‌تصفیه: در این مرحله، مواد جامد بزرگ و مواد معلق از پساب حذف می‌شوند.
2. تصفیه اولیه: در این مرحله، مواد آلوده‌کننده مانند چربی‌ها، روغن‌ها و مواد جامد معلق از پساب حذف می‌شوند.
3. تصفیه ثانویه: در این مرحله، مواد آلوده‌کننده آلی از پساب حذف می‌شوند.
4. تصفیه ثالثی: در این مرحله، مواد آلوده‌کننده خاص مانند فلزات سنگین از پساب حذف می‌شوند.

یستم‌های جمع‌آوری فاضلاب

این سیستم‌ها شامل لوله‌کشی، منابع جمع‌آوری فاضلاب و سازه‌های مربوطه برای جمع‌آوری فاضلاب صنعتی و دفع آن به سیستم تصفیه است. آنها می‌توانند شامل لوله‌ها، منابع جمع‌آوری، لوله‌های ناقل و ایستگاه‌های پمپاژ باشند.

• واحد‌های پیش‌تصفیه

این واحدها شامل فرآیندهایی مانند خنک‌کننده، جداسازی جامدات، فیلتراسیون، رسوب‌گیری و ته‌نشینی هستند. آنها برای حذف جامدات بزرگ، رسوبات و ذرات معلق در فاضلاب استفاده می‌شوند.

• واحد تصفیه بیولوژیکی

این واحدها شامل فرآیندهای بیولوژیکی مثل بیوفیلتراسیون، بیوشیمیایی، فعال‌کربن، فعال‌کربن مایع، لجن‌زدایی بیولوژیکی و غیره هستند. این فرآیندها از باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها برای تجزیه مواد آلوده در فاضلاب استفاده می‌کنند.

• واحد تصفیه شیمیایی

این واحدها شامل فرآیندهای شیمیایی مثل کندانسیون، اکسیداسیون شیمیایی، فعال‌کربن، ممبرین و نانوفیلتراسیون است. این فرآیندها به عنوان مکمل‌هایی برای حذف مواد آلوده از فاضلاب استفاده می‌شوند.

• واحد تصفیه پساب

این واحدها برای تصفیه نهایی فاضلاب و بهبود کیفیت آن قبل از بازگشت به محیط طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فرآیندهای مانند اکسیداسیون متقابل، فیلتراسیون تکیه‌برداری، ممبرین و اشعه فرابنفش در این واحدها استفاده می‌شوند.

اهمیت تصفیه فاضلاب دارویی

تصفیه فاضلاب دارویی دارای بسیاری از مزایا و فواید است. در زیر، برخی از مزایا و اهمیت تصفیه فاضلاب دارویی را بررسی می‌کنیم:

• حفظ محیط زیست

تصفیه فاضلاب دارویی به معنای حذف مواد آلوده و زاید داروهای شیمیایی است که می‌تواند به آلودگی آب‌های زیرزمینی و سطحی، خاک و منابع آب تأثیر بسیاری بگذارد. با تصفیه صحیح فاضلاب، می‌توان از آلودگی آب‌ها جلوگیری کرده و حفظ محیط زیست را ترویج داد.

• حفظ منابع آب

صنعت دارویی برای تولید داروها و محصولات خود نیاز به مصرف آب دارد. با تصفیه فاضلاب و بازگرداندن آب پاک شده به منابع آبیاری یا محیط طبیعی، می‌توان از منابع آب صرفه‌جویی کرده و موجب حفظ منابع آب شده و تأمین آب نیازمندی‌های مختلف را تسهیل کرد.

• اثر مثبت بر سلامت عمومی

تخلیه فاضلاب دارویی بدون تصفیه ممکن است باعث ورود داروهای شیمیایی به محیط زیست شود. این مواد می‌توانند در آب‌های آشامیدنی و منابع آبی تجمع یابند و بر سلامت انسان‌ها و جانوران تأثیر منفی بگذارند. با تصفیه فاضلاب دارویی، این خطرات به حداقل کاهش می‌یابد و سلامت عمومی را حفظ می‌کند.

• رعایت مقررات قانونی

در بسیاری از کشورها، قوانین و مقررات مربوط به تصفیه فاضلاب و حفاظت از محیط زیست وجود دارد. با رعایت این قوانین و تصفیه فاضلاب دارویی، شرکت‌های دارویی می‌توانند از تحریم‌ها و جرایم قانونی جلوگیری کرده و رضایت قوانین محیط زیست را به دست آورند.

• سازگاری با استانداردهای بین‌المللی

در مقابله با چالش‌های جهانی محیط زیست، تصفیه فاضلاب دارویی به شرکت‌های دارویی کمک می‌کند تا با استانداردهای بین‌المللی محیط زیست سازگاری یابند. این امر می‌تواند در موقعیتی که شرکت‌ها با بازارهای جهانی همکاری می‌کنند، اهمیت بسیاری داشته باشد.

اگرچه تصفیه فاضلاب دارویی دارای مزایا و فواید زیادی است، اما نیز ممکن است برخی معایب و چالش‌ها نیز وجود داشته باشد. در زیر به برخی از معایب تصفیه فاضلاب دارویی اشاره می‌کنم:

• پیچیدگی فنی

تصفیه فاضلاب دارویی ممکن است نیاز به فناوری‌های پیچیده‌تری داشته باشد نسبت به تصفیه فاضلاب‌های عادی. این به دلیل وجود مواد شیمیایی و دارویی در فاضلاب است که نیاز به روش‌های خاصی برای حذف آنها دارد. این موضوع ممکن است باعث افزایش هزینه‌های عملیاتی و نگهداری شود.

کارایی تصفیه ممکن است متغیر باشد: به دلیل تنوع داروها و مواد شیمیایی ممکن است برخی از آنها به‌طور کامل توسط روش‌های تصفیه حذف نشوند یا درصد حذف آنها متغیر باشد. برخی داروها ممکن است به شکل پایدار در فاضلاب باقی بمانند و بتوانند به محیط زیست منتشر شوند. این موضوع نیازمند پژوهش‌های بیشتر در زمینه بهبود روش‌های تصفیه است.

• مقاومت دارویی

برخی از داروها می‌توانند در فرآیندهای تصفیه مقاومت ایجاد کنند و توانایی حذف کامل را از دست بدهند. این مشکل می‌تواند باعث ایجاد آلودگی محیط زیستی و احتمالی برای رشد و پخش مقاومت دارویی شود.

• نیاز به سرمایه‌گذاری بالا

برای اجرای سیستم‌های تصفیه فاضلاب دارویی پیچیده و موثر، نیاز به سرمایه‌گذاری بالا است. این شامل خرید و نصب تجهیزات و سیستم‌های پیشرفته، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و هزینه‌های عملیاتی مداوم می‌شود.

• مدیریت پساب

پساب حاصل از تصفیه فاضلاب دارویی ممکن است شامل مواد نیروزا و پتانسیل آلودگی داشته باشد. بنابراین، مدیریت صحیح پساب و دفع آن به محیط زیست بسیار مهم است و نیاز به رعایت استانداردهای محیط زیستی دارد.

با این حال، با بررسی دقیق و انتخاب روش‌ها و فناوری‌های مناسب، می‌توان از معایب تصفیه فاضلاب دارویی کاست و به بهره‌وری محیط زیست و سلامت عمومی کمک کرد.
تصفیه فاضلاب دارویی در واقع باعث کاهش شیوع بیماری نمی‌شود. در واقع، هدف اصلی تصفیه فاضلاب دارویی، حذف مواد آلوده و داروهای شیمیایی از فاضلاب است که به محیط زیست و منابع آبی راه یابند و بر سلامت عمومی تأثیر منفی بگذارند.

تصفیه به منظور کاهش آلودگی آب‌ها و محیط زیست، حفظ منابع آب و جلوگیری از انتقال مواد مضر به سایر بخش‌های محیطی انجام می‌شود. این فرآیند با استفاده از فناوری‌های مختلف از جمله فیلتراسیون، فرایندهای بیولوژیکی و شیمیایی، ممبرن و اشعه فرابنفش صورت می‌گیرد.

بنابراین، تصفیه پساب دارویی به عنوان یک روش حفاظتی و پیشگیرانه، به کاهش شیوع بیماری‌ها مستقیماً مرتبط نیست. هدف اصلی آن، حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی است که می‌تواند به طور غیرمستقیم در بهبود سلامت عمومی جامعه تأثیر بگذارد. برای کاهش شیوع بیماری‌ها، به علاوه تصفیه فاضلاب، اهمیت دیگری نیز به موضوعاتی مانند بهداشت عمومی، بهداشت شخصی، واکسیناسیون، آب و بهداشت غذایی، و کنترل عفونت‌ها اختصاص دارد.

تاثیر تصفیه فاضلاب دارویی در منابع آبی کشور

تصفیه فاضلاب دارویی می‌تواند به منابع آبی کشور کمک‌های مهمی ارائه کند. در زیر، برخی از این کمک‌ها را بررسی می‌کنیم:

• ذخیره منابع آب

تصفیه فاضلاب به معنای بازیابی و استفاده مجدد از آب پساب تصفیه شده است. آب پساب تصفیه شده می‌تواند به منابع آبیاری، آب شرب و سایر استفاده‌های آبی دیگر بازگردانده شود. این باعث کاهش استفاده از منابع آبی طبیعی می‌شود و به صرفه‌جویی در مصرف آب کمک می‌کند.

• حفظ کیفیت منابع آبی

تصفیه می‌تواند از آلودگی منابع آبی جلوگیری کند. آب‌های شیمیایی و دارویی که از فاضلاب دارویی به محیط زیست رها می‌شوند، می‌توانند به آب‌های سطحی و زیرزمینی نفوذ کنند و آنها را آلوده کنند. با تصفیه پساب دارویی، این آلودگی‌ها کاهش می‌یابد و کیفیت آب بهبود می‌یابد.

• حفظ تنوع زیستی

آب‌های آلوده به داروها و مواد شیمیایی می‌توانند بر تنوع زیستی در منابع آبی تأثیر منفی بگذارند. با تصفیه مواد آلوده حذف می‌شوند و برای جانوران و گیاهان زنده در محیط زیست بیشترین حفاظت صورت می‌گیرد.

• مدیریت پایدار آب

تصفیه می‌تواند به مدیریت پایدار منابع آب کمک کند. با استفاده مجدد از آب پساب تصفیه شده، میزان نیاز به استفاده از آب‌های تازه وارداتی کاهش می‌یابد و به مدیریت بهینه‌تر منابع آب کمک می‌کند.

به طور کلی، تصفیه فاضلاب دارویی به بهبود مدیریت و استفاده پایدار از منابع آبی کشور کمک می‌کند و در حفظ و حفاظت از آب و محیط زیست تأثیر مثبتی دارد.

قیمت پکیج تصفیه فاضلاب صنایع دارویی

تصفیه فاضلاب صنایع دارویی از مهم‌ترین مسائل بهداشتی-محیطی است. که به دلیل وجود مواد آلوده و سمی، نه تنها  به محیط زیست و سلامت انسان‌هاآسیب میرسانند. به همین دلیل، استفاده از پکیج‌های تصفیه فاضلاب در صنایع دارویی ضروری به نظر می‌رسد. قیمت این پکیج‌ها بنا به حجم و ویژگی‌های آن‌ها متفاوت است که به دلیل پیچیدگی فنی و نیاز به تجهیزات خاص، هزینه بیشتری داشته باشد.

تلاش برای کاهش هزینه‌ های تصفیه فاضلاب و ارتقای کیفیت آن‌ها برای نگهداری محیط زیست و سلامت انسان‌ها، ضروری به نظر می‌رسد.